ماه مبارک رمضان فرصت خوبي براي تجديدنظر درخصوص شيوه متعادل و سالم زندگي و رژيم غذايي است. روزه گرفتن روش مناسبي براي مهار عادت هاي بدغذايي و نظم دادن به برنامه غذايي مي باشد. اين ماه فرد را به استراحت دادن به معده ملزم مي کند و در نتيجه سمومي که در بدن تجمع کرده است دفع مي شود. خوردن يک غذاي متعادل و مايعات کافي بين ساعت افطار تا سحر از اهميت زيادي برخوردار است. در خصوص روزه داري در اين ماه مبارک پاي گفته هاي دکتر موسي صالحي، دانشيار دانشگاه علوم پزشکي شيراز متخصص غذا، تغذيه و رژيم هاي درماني مي نشينيم. وي در مورد روزه گرفتن چنين مي گويد: امسال ماه مبارک رمضان از اهميت ويژه اي برخوردار است اولا چون در ماه هاي شهريور و مرداد که ماه هاي گرم است واقع شده و دوم اين که به طور کلي نوع برنامه غذايي مردم در حال تغيير و تبديل به غذاهاي غير سالم مانند فست فود و غذاهاي آماده است که ضرورت پرداختن به تغذيه سالم در ماه مبارک را دو چندان مي کند . وي ادامه مي دهد، در ارتباط با تغذيه در اين ماه مبارک به دليل تاثير مثبتي که روزه گرفتن بر سلامت انسان دارد بايد اصول کلي سلامت در آن رعايت شود تا مقاومت بدن هم در برابر تشنگي و گرسنگي افزايش يابد. وي توصيه مي کند که به هنگام سحر و نزديک اذان نبايد غذاهاي جامد خورده شود ، به دليل اين که پس از اذان فرد نمي تواند آب بخورد و غذاهاي جامد يک ساعت پس از خورده شدن تازه نياز به آب دارند تا هضم شان کامل شود. اگر فردي غذاهايي مانند چلوخورشت، کباب و يا مواد غذايي سرخ شده در روغن استفاده کند يک ساعت پس از اذان بدنش به شدت نيازمند آب مي شود تا هضم را کامل کند در حالي که وي روزه است و نمي تواند آب بخورد. اين امر باعث وارد شدن فشار شديد به کليه ها مي شود. شيوه درست اين است که در سحر عمدتا آب بيشتر بنوشيد، اگر تمايل داريد ۲ ليوان شير را با ۲ تا ۳ ليوان آب مخلوط کنيد تا مخلوطي از شير و آب را همراه ۵۰ گرم خرما که در کنار آن قرار داده ايد در حد فاصل بين نماز و نافله ها ميل کنيد يک ليوان از اين مخلوط آب و شير با ۳ تا ۴ دانه خرما بخوريد. مدتي صبر کنيد و بعد دوباره يک ليوان از مخلوط آب و شير را با ۳ يا ۴ دانه خرما بخوريد. به اين ترتيب تا سحر ۴ تا ۵ ليوان آب را که کمي شير در داخل آن بوده با ۵۰ تا ۱۰۰ گرم خرما خورده ايد. به اين طريق انرژي و پروتئين بدن تامين شده و آب زيادي نيز ميل کرده ايد و صبح روز بعد احساس تشنگي نخواهيد کرد . وي تاکيد کرد: غذاهاي جامد مانند نان، برنج، خورشت ها به خصوص مواد غذايي سرخ کردني، کباب و… يک ساعت پس از خوردن چون گوارش آن ها در روده شروع مي شود و براي هضم بايد در محيط، آب وجود داشته باشد و از آن جايي که فرد نمي تواند آب بخورد، ناچار است از ذخاير آب بدنش استفاده کند، حجم خون پايين مي آيد، کليه ها ديگر فعاليت طبيعي نمي کنند و چون روزهاي تابستان طولاني است به کليه ها آسيب مي رسد.
اگر فرد روزه دار مي خواهد برنج بخورد، نبايد بيشتر از ۵ قاشق باشد و خورشت نيز نبايد چرب باشد حجم زياد غذا آب زيادي مي طلبد . اين استاد دانشگاه مي گويد: در سحر آب و ميوه بيشتري مصرف کنيد. اگرچه اين کار باعث مي شود گرسنه شويد اما گرسنگي ماه رمضان براي سلامت مفيد است.
گرسنگي ماه رمضان عامل اصلي سلامت است. يعني اين که فرد تا گرسنه نشود بدن سراغ چربي هاي ذخيره شده نمي رود که از آن ها به عنوان منبع انرژي استفاده کند. وي گفت: متاسفانه در ماه مبارک برخي افراد بيشتر از حالت عادي غذا مي خورند و پس از خوردن غذاي سنگين با شکم پر مي خوابند و از آن جايي که بدن ناچار است انرژي به دست آمده را که استفاده نمي شود به چربي تبديل کند در نتيجه هم چربي مضر و هم کلسترول و مقدار ذخاير چربي بالا مي رود. با اتخاذ اين شيوه به جاي اين که روزه گرفتن براي سلامت مفيد باشد، مضر خواهد بود. در مورد افطار نيز بايد گفت: افطار را با کمي آب ولرم و چند دانه خرما شروع کنيد و بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء، به اندازه يک کف دست نان و يک ظرف ماست خوري سوپ بخوريد و سپس تا وقتي که بيدار هستيد ميوه هاي مختلف بخوريد تا آب، ويتامين و املاح بدن از طريق ميوه تامين شود و مابقي انرژي نيز که بدن لازم دارد از ذخاير چربي تامين شود. در غير اين صورت، شيوه اي که الان مرسوم است که به هنگام افطار از غذاهاي سرخ شده استفاده مي شود و يک ساعت بعد نيز وعده اي به عنوان شام مي خورند، چربي بدن بالا مي رود و فرد نسبت به روزهاي عادي مريض تر مي شود. وي ادامه داد روزه مولا علي (ع) که بعد نماز خواندن با خوردن آب شروع و با قرص ناني که نيمي از آن را به سائل مي داد افطار مي شد و بقيه وقت خود را به عبادت مي گذراند هيچ شباهتي به روزه هاي ما که با سحري مفصل و افطاري با غذاهاي سرخ کردني و پرتجملات و بعد از آن نيز به سفره شام ختم مي شود، ندارد.
وي اشاره مي کند مردم به جاي خوردن غذاهاي سنگين آن هم چندين بار مکرر به خوردن ميوه هاي فراوان و آب فراوان بپردازند و روزه خود را با کمي نان و آب ولرم شروع و به خوردن ميوه در افطار ختم کنند. وي هم چنين اشاره مي کند افراد ديابتي ملزم به خوردن ۶ وعده غذا در روز هستند، يعني هر ۳ ساعت يک وعده کوچک به اندازه کف دست نان و با گرفتن روزه باعث به هم خوردن تعادل قند خون خود مي شوند. نبايد روزه بگيرند چون روزه براي به دست آوردن سلامت است و نبايد کاري کرد تا سلامت روزه دار به خطر بيفتد.وي در مورد افرادي که مشکلات کليوي دارند گفت: تمامي محققين اسلامي معتقدند که هرکس که کليه سنگ سازي دارد يا به نوعي دچار مشکل کليوي، عفونت کليوي، نفرور و يا نفريت باشد به هيچ عنوان نبايد تشنگي و يا گرسنگي را تحمل کند.
وي گفت: در مورد بيماراني که از زخم معده و زخم روده رنج مي برند وضعيت فرق مي کند. براي افرادي که از زخم معده رنج مي برند روزه گرفتن خوب است چون معده استراحت مي کند و زخم ها التيام مي يابد. اما در خصوص زخم روده، روزه گرفتن توصيه نمي شود چون به هنگام افطار و يا سحري با خوردن غذاي زياد مقدار اسيد زياد مي شود و زخم را تشديد مي کند. در مورد نوجوانان در سن بلوغ به خصوص دختراني که ۲ سال قبل از سن بلوغ و ۲ سال بعد از بلوغ، هستند نبايد هيچ گونه فشار و اجباري باشد. آن ها که در اين دوره در حالت تکامل هستند با هرگونه استرس، تشنگي و گرسنگي دچار توقف رشد مي شوند. اين افراد که به خاطر روزه گرفتن دچار اختلال رشد مي شوند در آينده بارداري و شيردهي موفقي نخواهند داشت. دکتر صالحي هم چنين ورزش هاي سبک يک و يا ۲ ساعت پس از افطار را توصيه مي کند و مي افزايد: اگر در وسط روز ورزش انجام مي دهيد بايد محيط خنک باشد.
آشپزی 